Kontrola w związku i relacjach – kiedy jest niezdrowa?

Podziel się!

Każdy związek czy relacja międzyludzka wiąże się w pewnym stopniu z utratą, a raczej dobrowolnym oddaniem kontroli. Jednak w (nie tak rzadkich) przypadkach zdarza się, że partner lub partnerka próbuje Cię nadmiernie kontrolować. Taka forma manipulacji dla osiągnięcia długofalowych korzyści może wystąpić oczywiście też w innych relacjach, jak relacja małżeńska, rodzic – dziecko czy między przyjaciółmi. Kiedy kontrola w związku jest niezdrowa?

Jeśli czujesz, że bliska Ci osoba (dla uproszczenia dalej będę używać określenia partner) staje się zaborczy i zdaje się mieć obsesję na Twoim punkcie, koniecznie przeczytaj ten artykuł. Oczywiście nie wszystkie związku, w których występuje problem kontroli, będą takie same. Jednak większość będzie się rozwijać w stronę toksycznej relacji, dlatego warto działać, gdy tylko zauważysz pierwsze objawy.

Kontrola w związku i relacjach – czym jest?

Wszystko zaczyna się niewinnie. Możesz usłyszeć na przykład, że nie traktujesz mnie poważnie albo nie powinnaś / nie możesz robić tego czy tamtego. Dla świętego spokoju odpuszczasz i akceptujesz tego typu emocjonalne manipulacje, które tak naprawdę są formą walki o władzę w związku.

Kontrolujący partner zacznie przekraczać kolejne granice, do których kiedyś nie pozwoliłabyś się nawet nikomu zbliżyć. Czasem wynika to z nieświadomego poczucia, że partner wie, co najlepsze dla partnerki. Jednak często to część gry, która ma na celu przejęcie kontroli w związku i docelowo – zniszczenie pewności siebie drugiej osoby, aby uzyskać pełnię władzy. Tak dzieje się między innymi w przypadku osobowości narcystycznej.

Przeczytaj koniecznie książkę Otoczeni przez psychopatów, aby dowiedzieć się więcej na ten temat.

Oznaki nadmiernej kontroli w związku i relacjach

Nadmierna kontrola w związku może przybierać rozmaite formy i występować w różnym nasileniu. Poniżej przedstawię kilka najczęstszych oznak nadmiernej kontroli w relacjach.

1. Izolowanie. Celem jest złamanie partnerki, aby jednym źródłem oparcia stał się dla niej kontrolujący partner. Przykłady takiego zachowania to:
   • Narzekanie, kiedy chcesz spędzić czas z rodziną czy przyjaciółmi.
   • Deprecjonowanie Twojego najlepszego przyjaciela.
   • Robienie regularnych, negatywnych wrzutek o Twoich bliskich i przyjaciołach.
   • Próba wywołania fobii społecznej.
2. Destruktywna krytyka. Nadmiernie kontrolujący partner we wszystkim, co robisz i mówisz, znajdzie coś złego – oczywiście z Twojej winy. Oto kilka przykładów:
   • Nakłanianie do zmiany… wszystkiego (sposób ubierania się, to co jesz, jak chodzisz, mówisz itp.) oczywiście dla Twojego dobra.
   • Wmawianie, że wszystkie problemy to Twoja wina (nawet obiektywnie niezależne od Twoich działań sytuacje życiowe).
   • Krytykowanie wszystkiego – od drobnostek do dużych spraw.
   • Nadawanie przezwisk, wyśmiewanie każdej próby polepszenia Twojej sytuacji.
3. Współuzależnienie. Pojęcie pierwotnie przypisywane rodzinom alkoholików, jednak można je rozwinąć na związek z nadmiernie kontrolującym partnerem. Nagle podjęcie każdej, nawet najprostszej decyzji samodzielnie staje się dla Ciebie problemem.
4. Groźby i krzywdzenie (emocjonalne, psychiczne, fizyczne). Wiele osób zostaje w związkach ze strachu przed groźbami. Poprzez emocjonalną manipulację kontrolujący partner potrafi zniszczyć nawet silną partnerkę. Przykłady:
   • Jeśli teraz odejdziesz, nie zobaczysz już dzieci.
   • Masz zrobić tak, jak ci każę, albo…
   • Jeżeli mnie zostawisz, nie poradzisz sobie finansowo / zniszczę twoje rzeczy / zmienię zamki w drzwiach / odbiorę ci wszystko i tak dalej…
5. Miłość warunkowa zaczyna się często w dzieciństwie, kiedy rodzice okazują dziecku uczucie tylko, gdy zachowuje się w określony sposób. W dorosłym życiu jest równie ciekawie:
   • Będę cię kochał i będziemy szczęśliwi, jeśli będziesz się zachować tak i tak.
   • Jeśli będziesz się zachowywać tak, jak chcę, spełnię wszystkie twoje prośby.
6. Brak prywatności. Klasyka: dostęp do laptopa, komórki, szpiegowanie i tak dalej.
7. Zazdrość. Nadmiernie kontrolujący partner zwykle jest bardzo niepewny siebie, dlatego objawia chorobliwą wręcz zazdrość. Może to doprowadzić do nadmiernej podejrzliwości czy grożenia Ci lub osobom, z którymi rozmawiasz.
8. Wywoływanie poczucia winy. Większość ludzi (poza m.in. socjopatami czy psychopatami) ma poczucie winy. Nadmiernie kontrolujący partnerzy to mistrzowie manipulacji. Oto kilka przykładów:
   • Gdybyś mi nie przeszkadzała, to bym dawno to zrobił.
   • Przez Twoje ciągłe marudzenie nie mogę się skupić w pracy i mam gorsze wyniki.
   • Nie uderzyłbym cię, gdybyś mnie nie sprowokowała.
   • Wszystkie nasze problemy są przez ciebie potworze.

Jeśli Twój partner nadmiernie Cię kontroluje i stara się wykorzystać Twoją miłość jako słabość pozwalającą mu manipulować Tobą, czas zastanowić się nad przyszłością Twojego związku czy relacji.