Czy często czujesz się jak oszustka? Syndrom oszusta to zjawisko całkowicie realne i często spotykane nawet wśród ludzi, którzy w ogólnym rozumieniu odnieśli niebywały sukces w swojej dziedzinie. Z tego artykułu dowiesz się, co to jest syndrom oszusta i jakie są jego objawy. W następnych artykułach o tym syndromie przedstawię Ci sprawdzone przeze mnie sposoby na jego pokonanie (lub zminimalizowanie jego skutków). Gotowa? Zaczynamy!
Co to jest syndrom oszusta?
Istnieje wiele definicji syndromu oszusta. Najczęściej określa się go jako wzorzec zachowania, w którym osoba wątpi w swoje umiejętności i osiągnięcia jednocześnie posiada wysoki poziom lęku związany z obawą, że wszyscy poznają prawdę na jej temat (że jest oszustką).
Innymi słowy pomimo tego, że:
- Zdałaś egzamin na prawo jazdy, uważasz, że nie umiesz jeździć (i to nie na początku, ale np. po 5 latach stałej, bezwypadkowej jazdy).
- Otrzymałaś awans, ale uważasz, że na niego nie zasługujesz i wszyscy poznają się na tym już wkrótce i wszystko stracisz.
- Jesteś ogarniętą matką, ale w duszy masz przeświadczenie, że jesteś najgorszą matką na świecie i obawiasz się, że inni zaraz to odkryją.
Syndrom oszusta pojawia się, kiedy otrzymujesz zewnętrzne źródła uznania (dobra robota!), w które wewnętrznie nie wierzysz (po prostu miałam szczęście… / każdy by to zrobił bez problemu).
Jakie emocje Ci towarzyszą, kiedy czujesz się jak oszustka?
Syndrom oszusta może materializować się w czterech emocjach (często występuje więcej niż jedna z nich):
- Wątpienie w siebie.
- Poczucie nieudolności i niedopasowania.
- Strach.
- Wstyd.
Kiedy wątpisz w siebie, masz wrażenie, że wszystko przydarza Ci się nie dzięki Twojej pracy, ale czynnikom zewnętrznym (np. wsparcie rodziny, szczęście).
Jeśli masz silne poczucie nieudolności i niedopasowania, często czujesz, że nie zasłużyłaś na to, co masz i co tworzysz w swoim życiu.
Strach sprawia, że ciągle obawiasz się, że zbudowany sukces za chwilę runie i wszystko wróci do stanu pierwotnego.
Wstyd nie pozwala Ci cieszyć się swoimi osiągnięciami (możesz je też umniejszać w oczach innych).
Jakie objawy daje syndrom oszusta?
- Przypisywanie swoich osiągnięć czynnikom zewnętrznym, jak szczęście, pomoc z zewnątrz.
- W kontraście do poprzedniego – branie 100% odpowiedzialności za swoje porażki, nie uwzględniając w ogóle czynników zewnętrznych.
- Umniejszanie własnych osiągnięć, mówiąc np. to nic takiego, to było proste. Wewnętrznie czujesz w tym momencie ból i smutek.
- Niskie poczucie własnej wartości i życie w ciągłym niepokoju, że inni odkryją prawdę o Tobie.
- Negatywne reakcje na pochwały i poczucie podejrzliwości, kiedy ktoś mówi, że zrobiłaś coś dobrze.
- Odrzucanie dobrych rzeczy w życiu z powodu poczucia, że za chwilę i tak z niego znikną.
Dlaczego czujesz się jak oszustka?
Powodów, dla których cierpisz na syndrom oszusta, może być mnóstwo. Oto najczęstsze z nich:
- Programowanie w dzieciństwie. Jeśli Tobie powtarzano, że znowu miałaś szczęście, a Twojemu rodzeństwu, że naprawdę się napracowali, mogłaś uznać, że Twoje osiągnięcia to nie Twoja zasługa.
- Kryzys tożsamości. Każda zmiana budzi opór, nawet jeśli chcesz się rozwinąć i stać lepszą wersją samej siebie. To zjawisko nosi nazwę – dysonans poznawczy. Gdy osiągniesz swój cel, Twoja nowa tożsamość automatycznie nie ukształtowuje się. Wymaga to czasu i świadomej pracy.
- Niska pewność siebie. Gdy nie wierzysz w siebie, każde pozytywne zdarzenie będziesz uważała jako wynik zewnętrznych okoliczności. A skoro tak, to w zasadzie nie masz żadnych osiągnięć. To prowadzi do zburzenia pewności siebie.
Co się stanie, jeśli nie będziesz walczyć z syndromem oszusta?
- Zaczniesz stosować wobec siebie autosabotaż.
- Będziesz świadomie zostawać na tym samym poziomie i odpychać od siebie sukcesy i osiągnięcia.
Jeśli nie chcesz dalej żyć w ten sposób, przeczytaj kolejny artykuł o tym, jak sobie poradzić z syndromem oszusta.
