Podziel się!

Prokrastynacja to słowo – klucz, jeśli nie możesz zrealizować swoich planów. Często jest tak, że odkładasz z jakichś przyczyn ważne dla siebie sprawy. Takie ciągłe odwlekanie wykonywania zadań w czasie powoduje, że nie osiągasz swoich celów. Prokrastynacja jest tym, co sprawia, że masz wrażenie, jakby twoje życie nigdy się nie zmieniało. Jeśli chcesz się dowiedzieć, czym jest prokrastynację i jakie są jej główne przyczyny – zapraszam do czytania.

Co to jest prokrastynacja?

Prokrastynacja to najprościej rzecz ujmując odwlekanie czegoś na później. Jeśli masz coś do zrobienia, ale zamiast tego wybierasz cokolwiek innego, to pierwsze zadanie prokrastynujesz. Możesz też wiecznie przekładać wykonanie zadania, bo inne rzeczy okazują się być ważniejsze.

Najczęściej prokrastynacja pojawia się wtedy, kiedy masz do wykonania jakąś czynność obarczoną konkretnym terminem realizacji. Czasem prokrastynacja może mieć charakter nawyku, który powoduje, że gdy tylko widzisz zbliżający się deadline, robisz wszystko, aby się w nim nie zmieścić. Co najważniejsze, wiesz doskonale o tym, że za niewykonanie zadania przed terminem grożą ci negatywne konsekwencje. Jednak i tak podejmujesz ryzyko, bo nie możesz się zmusić, aby przestać prokrastynować.

Jak objawia się prokrastynacja?

Prokrastynacja może objawiać się praktycznie w każdej dziedzinie życia. Możesz w nieskończoność odkładać na przykład rutynowe obowiązki domowe. Zdarza się też świadome nieprzygotowanie w szkole, na studiach albo w pracy. Możesz odsuwać od siebie napisanie pracy magisterskiej lub przygotowanie ważnych dokumentów firmowych. W przypadku życia towarzyskiego może zdarza ci się rezygnować z ważnych spotkań albo świadomie unikać rozmowy z partnerem / partnerką na jakiś (zwykle trudny) temat.

Jakie są główne przyczyny prokrastynacji?

Wyróżniamy zasadniczo cztery główne przyczyny prokrastynacji. Odwlekać możesz z kilku powodów. Czasem te powody będą występowały razem, a czasem każdy z osobna.

• Pierwszym typem prokrastynacji jest odwlekanie z powodu nielinearnego pojmowania czasu. Chodzi o sytuację, kiedy wydaje Ci się, że przecież masz jeszcze sporo czasu na wykonanie zadania, więc nie musisz się spieszyć. „Nagle” okazuje się, że jednak tego czasu nie masz praktycznie wcale.
• Prokrastynacja może być też spowodowana uznawaniem zadania za… nudne. Jeśli cenisz sobie w życiu dobrą zabawę, drobne przyjemności i ogólnie uważasz, że życie powinno być ekscytujące, możesz odwlekać rutynowe zadania. Albo takie, których „nie czujesz”. Bądź też zadania powtarzalne, rutynowe.
• Trzecią przyczyną prokrastynacji bywa nasz wewnętrzny niepokój. Jak to działa? Jeśli stworzyłeś sobie nawyk lub nawet schemat ograniczeń, w myśl którego zaczynanie lub kończenie zadań wiąże się np. z nieprzyjemnym uciskiem w żołądku, będziesz to zadanie odkładać.
• Jesteś perfekcjonistą? Być może dlatego prokrastynujesz! Jeżeli obawiasz się, że wynik twojej pracy nie spełnia wyśrubowanych oczekiwań i ustanowionego przez ciebie standardu, będziesz odwlekać działanie. Pragnienie wykonania czegoś „perfekcyjnie” lub będąc „doskonale przygotowanym” może sprawić, że… nigdy nie zaczniesz działać.

Jakie wymówki wynikające ze schematu ograniczeń stosujesz, kiedy prokrastynujesz?

Istnieje wiele wymówek, które wymyślamy, aby czegoś nie zrobić. Jedną z bardzo często stosowanych jest coś, co nazywam syndromem chomika lub wiecznie zajętego człowieka. Jednak nie jest to jedyny sposób na unikanie zobowiązań.

• Fizyczne unikanie swoich zobowiązań. Możemy w tym przypadku unikać miejsc lub sytuacji, w których musielibyśmy zmierzyć się z odwlekanym zadaniem. Przykładowo uczeń może zacząć wagarować, aby nie musieć zmierzyć się ze szkołą, a dorosły iść na zwolnienie, gdy we firmie trzeba zrobić to, czego nie lubi.
• Mówienie sobie, że mimo unikania i tak mogło być gorzej. Oczywiście, zawsze może być gorzej. Jeśli jednak nie przygotowujesz świetnego raportu do firmy, tylko przeciętny, to oczywiście nie stracisz pracy. Jednak podwyżki też nie dostaniesz, bo firma wdrażając twój przeciętny plan nie zwiększy zysków.

Możesz też prokrastynować bardziej ekspresyjnie:

• Jeśli zaprzeczasz lub wręcz deprecjonujesz wagę odwlekanego zadania, zdecydowanie skłaniasz się w kierunku prokrastynacji. Wszystko okazuje się ważniejsze i bardziej pilne niż to, czego unikasz. Klasyczny przykład syndromu wiecznie zajętego człowieka.
• Zajmowanie się przyjemnościami, które dadzą ci chwilową satysfakcję (serotonina!) zamiast odwleczonej przyjemności z wykonania zadania. Możesz kompulsywnie jeść, wchodzić na jakieś portale, grać w gry komputerowe, a nawet rozmawiać z kimś przez telefon.
• Wyśmiewanie i deprecjonowanie innych, którzy dążą do realizacji swoich celów. Jeśli ci wszyscy ludzie to sztywniacy z kijem w wiadomym miejscu, którzy nie umieją korzystać z życia i się bawić, to pewnie podświadomie usprawiedliwiasz tymi słowami swoją prokrastynację.
• Wskazywanie przykładów, kiedy ktoś osiągnął sukces, unikając wykonania jakiegoś zadania. Weź pod uwagę, że czasem prokrastynacja jest pożądanym zjawiskiem i ludzie stosują ją świadomie, aby uzyskać więcej potrzebnych zmiennych do podjęcia lepszego działania i trafniejszej decyzji. Czy u ciebie to jest powodem odwlekania?
• A na koniec wymówka, której najbardziej nie cierpię: obwinianie innych. Niech to będą niesprzyjające okoliczności (koniunktura gospodarcza), działania rządu (nowy podatek) czy inni ludzie, którzy ciągle coś od ciebie chcą. Jeśli uważasz, że twoje życie polega tylko na podleganiu wpływom innych, to może zatrudnij się jako chorągiewka na maszcie.

Prokrastynacja jak widzimy niejedno ma imię. Ten krótki wpis to pierwszy z serii artykułów o prokrastynacji, z których dowiesz się więcej zarówno o samym odwlekaniu, jak i poznasz sposoby na walkę z prokrastynacją. Jeśli nie chcesz przegapić żadnego artykułu, zapisz się do newslettera.